Zbliża się czas świąt. Dla niektórych jest to okres radości i nadziei na Nowy Rok, spotkań z rodziną w ciepłej atmosferze, miło spędzonych chwil w gronie bliskich osób. Zdarza się jednak, że okresowi świątecznemu może towarzyszyć stres i napięcie związane z kolacją wigilijną (wspomnienia wielu sytuacji, gdy członkowie rodziny krytykowali nas, umoralniali, udzielali rad oraz zadawali wiele pytań, na które niekoniecznie mieliśmy ochotę odpowiadać) czy poprzedzającym ten czas festiwalem konsumpcji (spełnianie potrzeby obdarowywania się prezentami, bycia społecznym oraz rodzinnym, materializmu, tradycji, religii).
Zerknijmy na liczby. Według badań zgłębiających temat celebracji Świąt Bożego Narodzenia w Polsce, w tym czasie cenimy sobie:
- możliwość spotkania z rodziną;
- czas wolny od pracy;
- możliwość obdarowania bliskich prezentami.
Po drugiej stronie medalu Polacy nie lubią świąt ze względu na:
- kłótnie rodzinne;
- niekończące się wydatki związane ze Świętami;
- stres (wiążący się m.in. z tym, że połowa Polaków dokonuje zakupów na ostatnią chwilę).
Posiadanie wolnego czasu i to, jak ten czas spędzamy wiąże się z poziomem zadowolenia z życia. Dlaczego zatem nie zadać sobie pytania o to, jak zadbać o siebie w czasie świąt? Święta same w sobie oraz sposób ich obchodzenia pełnią różne funkcje w życiu człowieka, a także odpowiadają na różnorodne potrzeby. To dobry wstęp do pochylenia się nad swoimi granicami oraz zastanowienia się, jak je zaopiekować w zgodzie ze sobą i bez przekraczania innych.
Zatem czym są granice? Istnieje wiele definicji oraz przekonań dotyczących granic. Na potrzeby tego tekstu wybrałyśmy tę, według której wyznaczają one obszar, na którego kształtowanie chcemy mieć wpływ, za który czujemy się odpowiedzialni, w którym budujemy swoje poczucie bezpieczeństwa, w którym możemy swobodnie się rozwijać w zgodzie ze sobą. W metaforycznym rozumieniu granic, informują nas one o tym, gdzie przebiega linia między nami oraz otoczeniem społecznym i światem na zewnątrz. To, jak zdefiniujemy nasze granice i w jaki sposób je zakomunikujemy stanowi nośnik informacji o tym, jaki stosunek mamy do siebie, innych ludzi oraz świata.
O to klika sposób jak zadbać o swoje granice w tym świątecznym czasie i nie tylko, też w życiu codziennym. Każdy może wybrać coś dla siebie.
- Zdefiniuj swoje granice. Poświęć chwilę i zastanów się, gdzie w ogóle leżą Twoje granice? Co jest dla Ciebie akceptowalne, a co nie? Jakie są Twoje potrzeby, wartości czy też ograniczenia? Dzięki temu można jasno wyznaczyć granice.
- Asertywność. To nie tylko umiejętność odmowy, ale również możliwość wyrażenia swoich potrzeb, czy przekonań w sposób konkretny, ale nie agresywny oraz nie krzywdzący drugiej osoby.
- Naucz się odmawiać. Jeśli coś narusza Twoją granicę, nie bój się odmówić. To pozwala na zachowanie równowagi w Twoim życiu oraz na zadbanie o siebie.
- Rozpoznaj swoje emocje. Świadomość swoich emocji, pozwoli Ci zauważyć, gdy ktoś przekracza Twoją granice. Warto być czujnym na sygnały z ciała, które informują nas o pojawiających się emocjach.
- Utrzymuj zdrowe relacje. Dobrze ustawiona granica pozwala nam na zachowanie zdrowych relacji. Dobra komunikacja pozwoli Ci na określeniu i respektowaniu Twoich granic w relacji.
- Zadbaj o siebie. Ważne jest zaopiekowanie się samym sobą, by móc stawiać granice. Zadbają o odpoczynek, zdrową dietę, aktywność fizyczną czy też zdrowie psychiczne. Pozwoli to na utrzymanie równowagi w życiu i ułatwi stawianie granic.
- Ustal czy dana granic jest elastyczna czy sztywna. Warto wiedzieć w jakich aspektach życia dana granica jest sztywna (np. nie mamy zgody aby ktoś na nas krzyczał), a w innych aspektach elastyczna (np. chodzę spać o 22, ale gdy moja rodzina przyjeżdża do mnie z drugiego końca Polski to mogę pójść spać godzinę później).
Dbanie o granice to proces. Wymaga czasu i praktyki. Pamiętaj, aby stale oceniać i dostosowywać granice do zmieniających się potrzeb i sytuacji życiowych.
Tymczasem życzymy jakościowych Świąt Bożego Narodzenia spędzonych w zgodzie ze sobą oraz bliskimi.
Pracownicy Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego Fundacji Oparcia Społecznego Aleksandry FOSA
Bibliografia:
- Dyczewski, L. (2012). Święto i jego kulturotwórcza rola. Kultura i społeczeństwo, 56(4), 3-24.
- Sellin, R., (2023). TU jest moja granica. Jak reagować na sygnały, które wysyła twoje ciało.
- Urban, M., (2023). Wyznaczanie granic. Jak je stawiać, żeby czuć się wolnym.
- Zawadzka, A. M., Buras, P., Lewandowska, D., Portykus, N., & Skwierawska, M. (2012). Jak świętować, aby być zadowolonym z życia?.